Dịp cận Tết vừa rồi, tôi có cơ hội được ghé thăm vùng truyền giáo xa xôi của tỉnh Bắc Kạn đó là gíao họ Pác Nặm và các bản làng thuộc giáo họ Pác Nặm. Đến với những anh chị em người Kinh di dân và những người anh chị em H’mông trên đỉnh những ngọn đồi xanh bạt ngàn. Với một người đã gắn bó với anh chị em đồng bào H’mông ở vùng trung du và miền núi Bắc Bộ hơn 6 năm qua, cơ hội lần này cho tôi một trải nghiệm rất thú vị và khá đặc biệt với những con người ở đó.

Từ Sài Gòn trở ra dịp cận Tết, tôi đón một không khí lạnh, tê tái luôn. Dịp cuối năm ai cũng bận rộn chúc Tết, nên cha quản nhiệm ở điểm truyền giáo cũng không có nhà, giáo dân cũng bận rộn với những món hàng và những phiên chợ liên tục trong gió trời lạnh buốt của vùng cao. Mọi người ở giáo họ vùng truyền giáo này ai cũng thân thương hết cả.Tôi cũng tất bật đón đưa con cái họ đi học, rồi chở những món hàng tới chợ phiên, nhịp sống cuối năm thật làm con người ta xoay vần biết mấy. Tôi xin đi lên bản ở với anh chị em H’mông.

Không phải là lần đầu tiên tôi đến với người đồng bào, nhưng sự gần gũi và thân thương ở đây cho tôi cảm giác thân tình ngay từ những cái chạm đầu tiên. Nhà nơi tôi lưu trú thuộc một trong 7 giáo điểm truyền giáo mà cha quản nhiệm Phêrô Nguyễn Quang Doãn đảm nhận. Từng cử chỉ, từng hành động và mỗi lời nói khi chia sẻ về chính mình, về đời sống và về vị mục tử của mình, tôi cảm nhận như đây là một gia đình, có vị cha chung rất đỗi gần gũi và mang đầy hương vị tình thân ở nơi con cái các điểm bản.

Những nơi tôi đã từng đi qua, có lẽ đã là cái nôi của vùng truyền giáo nên mọi việc đạo đức đã thành cái nếp nhưng nhiều khi cũng lộn xộn vì vài “thành phần”. Rồi ngay cả khi cái ăn, cái mặc họ còn chưa đủ thì việc thờ phượng đâu đã thành toại được. Tôi cũng hiểu điều đó, nên đến mỗi điểm, tôi luôn ước mong rằng: cánh đồng truyền giáo là đây. Mảnh đất này chỉ đợi thợ gặt lành nghề đến và cắt tỉa, gọt giũa là bằng đời sống chứng nhân của mình, chứ không phải bằng những gì mau qua chóng mất nơi vật chất, nơi quyền hành và những giáo sĩ trị nơi những “người bạn” của Chúa ấy. Ở điểm truyền giáo nơi Pác Nặm xa xôi này, tôi thấm thía điều đó hơn và êm lòng khi thấy được những đổi thay trong cách truyền giáo của vị mục tử ở vùng này. Con cái không bị phụ thuộc vào những mau qua chóng mất ấy, họ tin và tìm Chúa thực sự bằng đời sống cầu nguyện và họ tin rằng “có Chúa luôn ở với mình, ngự trị nơi vùng trời mình ở, canh giữ hết mọi thứ ngay cả những con vật nuôi trong nhà trong nương trong rẫy”. Ôi thật tuyệt vời biết bao!

         Có một trải nghiệm rất thú vị mà làm tôi nhớ tới giờ, đúng dịp Tuần Thánh chuẩn bị bước vào Tam nhật Thánh – đỉnh cao của Phụng vụ, tôi liên hệ để chia sẻ. Ở vùng truyền giáo ấy, cha quản nhiệm Phêrô đã đảm nhận hết tất cả, có đủ các đồng bào Kinh, H’mông, Dao và đủ các tôn giáo. Chắc hẳn, vị mục tử cũng đã vật lộn rất nhiều và bước trên những sỏi đá gập ghềnh biết mấy. Khi ở bản, tôi đã được đi thăm hết các anh chị em, có cả lương dân và cả những anh chị em Tin Lành, ai cũng có chút đọng lại về hình ảnh của vị mục tử ở nơi đó. Rồi khi trở lại với anh chị em của mình, tôi hỏi một người giáo dân trong bản là: “Có bao giờ chú bán cha cho ai chưa?” Ông chú người H’mông da mặt mềm nhũn, đôi mắt một mí đặc trưng chợt ửng hồng cùng với những đồi mồi tuổi xế chiều thốt lên: “Tsis! Tsis yog” (Không, Không!). Rồi ông bắt đầu kể ra nhiều thứ để khẳng định với tôi rằng không có lý do gì để bán vị mục tử của mình cho ai khác. Việc ông chú hiểu từ “bán” ở đây nghĩa là kể xấu cha với người Tin Lành và cả việc cha sẽ phải rời khỏi điểm truyền giáo của họ mà đi. Nghe thật dễ thương, làm cho lòng tôi rộn nhịp với bao hân hoan. Và tin chắc rằng, việc truyền giáo trên cánh đồng đại ngàn này đã làm cho lòng nhiệt thành và những bước chân rao truyền của vị mục tử tín thác. Nhìn lại trong tâm tình Tuần Thánh này, chúng ta được nghe nhiều về việc Giuđa đã bán Chúa 30 đồng bạc thấy bẽ bàng biết mấy để Giêsu phải chịu đau khổ, vác Thập giá, đi con đường lên đồi Gongotha rồi chịu đóng đinh cho đến chết và Ngài Phục Sinh vinh quang. Chúng ta tự hỏi rồi mình đã bán Chúa hay những người đại diện Chúa ở trần gian này cho ai chưa? Việc truyền giáo chưa bao giờ là bằng phẳng. Con đường ấy rồi luôn có những lúc “Máu sẽ đổ ra để cho nhiều người được tha tội” (Mt 26,28) rồi được trở lại và nên Một với Con của Người. Trong cuốn sách Hãy để Đức Kitô chiếm lấy bạn tôi đã đọc cách đây mấy năm có câu nói của vị linh hướng người Pháp nói về việc truyền giáo thế này: “Đức Ki-tô của việc truyền giáo không phải là một Đức Ki-tô trong nước hoa hồng, một Đức Ki-tô trong đường ngọt”. Ngay khi đọc được đoạn ấy, tôi thốt lên “Ai mà làm được như Đấng Thánh ấy! Ôi thật là một con người Điên”.

         Cánh đồng truyền giáo ở vùng cao luôn nở rộ những bông vàng nặng trĩu, đợi chờ những bước chân tới gặt hái để đầy mùa, rồi đầy giỏ đầy thuyền, chúng ta bội thu những nhân chứng cho Tin Mừng thời đại số, thời đại của những thức ăn nhanh công nghiệp mau qua chóng hết. Cánh đồng ấy mướt mát xanh trên những ngọn đồi ruộng bậc thang hùng vĩ mời gọi những “người điên” vì sứ mạng cuộc đời đến gieo hạt và rồi “điên” thật nhiều hơn đến đó để thu hoạch. Chúng ta phải “Điên rồ” lên khi lao mình vào những trận chiến linh hồn để hầu muốn thu phục những linh hồn ấy về với Trời bởi chúng ta là những người được tuyển chọn, hãy “Điên” trong quyền năng và sự khôn ngoan của Thiên Chúa suốt cuộc đời. (1Cr 1,24). Chỉ khi ấy, chúng ta mới viên mãn trong suối nguồn Tình yêu đích thực, được gặm nhấm từng chút ân ban chảy không ngừng trên cuộc đời lữ hành.

           Hôm ấy, tôi rời Pác Nặm đi, vùng trời nhìn đẹp lắm, quyện lòng tôi nhiều suy nghĩ vấn vương và cả những thổn thức tim lòng cho việc truyền giáo:

Chiều rời Pác Nặm hoàng hôn xuống

ráng chiều ngất trời ôi đầy mây

nhận chìm hồn trí thuở nao núng,

đã biết không sầu chẳng cách biệt

cớ sao mà lại có yêu thương

Ôi hỡi những lòng người ta gặp

Đây muôn dặm trường nhiều lắng suy

Mang theo bốn mùa, mà xuân này màu tưởng nhớ

Chẳng thề giăng gió cũng tơ vương…

MẸ VÀ NHỮNG ĐÊM KHÔNG NGỦ

Mẹ là những đêm không ngủ, là những gánh nặng không tên, là sự hy sinh lặng thầm mà cả đời này có lẽ…con chẳng thể nào đền đáp cho trọn.

Mẹ thức dậy khi thôn xóm còn say giấc ngủ. Khi ngoài trời vẫn còn là màn đêm đặc quánh, khi những cơn gió lạnh lùa qua khung cửa, mẹ đã lặng lẽ rời khỏi giường, bắt đầu một ngày mới trong lặng lẽ. Nghề làm đậu chẳng giống ai, chẳng có khái niệm giờ giấc cố định. Người ta làm ban ngày, nghỉ ban đêm, còn mẹ thì ngược lại. Đêm là lúc mẹ tất bật, là khi mẹ cặm cụi bên bếp lò, bên những nồi nước sôi nghi ngút khói, để sáng mai có những miếng đậu thơm mềm đến tay từng người.

Mẹ làm nghề này đã bao lâu rồi? Con không nhớ chính xác, chỉ biết rằng từ những ngày thơ bé, con đã quen với mùi thơm nồng của đậu nành mỗi khi thức dậy, quen với dáng mẹ lom khom bên nồi nước sôi, khuôn mặt lấm tấm mồ hôi nhưng ánh mắt vẫn ánh lên sự chăm chú. Những hạt đỗ nhỏ bé sau một đêm dài vất vả trở thành những tấm đậu mịn màng, nhưng mấy ai biết rằng, để có được một miếng đậu ngon, mẹ phải trải qua bao nhiêu bước, bao nhiêu công đoạn tỉ mỉ và vất vả?

Mẹ kể rằng ngày trước, khi còn nhỏ, mẹ rất thích được đi chợ, thích cái không khí nhộn nhịp, những âm thanh rao bán rộn ràng. Nhìn người ta xách giỏ, cân đong mua bán, mẹ háo hức vô cùng. Thế rồi mẹ xin ông bà nghỉ học để theo người lớn ra chợ bán hàng. Những buổi sáng sớm, mẹ dậy từ tinh mơ, dắt díu theo những gánh hàng ra chợ, tập tành buôn bán.

Sau này, khi lấy chồng, mẹ học nghề làm đậu, gắn bó với công việc này như một lẽ tự nhiên. Nhưng làm đậu không chỉ đơn thuần là một nghề, đó là cả một hành trình gắn bó, một sự tận tụy không ngừng nghỉ. Ngày ấy, cuộc sống còn khó khăn, không có phương tiện hiện đại như bây giờ, mẹ phải chở đậu đi bán bằng chiếc xe đạp cọc cạch, rong ruổi khắp các con đường, các chợ lớn nhỏ. Đôi bàn chân mẹ lấm lem bụi đường, đôi bàn tay chai sạn vì mưa nắng, nhưng mẹ chưa bao giờ than vãn.

Những ngày đông giá rét, mẹ không chỉ bán đậu mà còn buôn bí, cà chua để kiếm thêm thu nhập. Có những hôm trời rét buốt, mẹ đi từ tờ mờ sáng đến chạng vạng mới về, người run lên vì lạnh, mệt lả vì đói. Đôi khi, trên những quãng đường xa, mẹ phải đi qua bãi tham ma giữa đêm tối. Mẹ kể rằng “Mỗi lần đi qua, mẹ đều phải nín thở vì sợ”, nhưng chẳng có sự sợ hãi nào lớn hơn nỗi lo cơm áo gạo tiền. Vì con, vì gia đình, mẹ chẳng nề hà bất cứ điều gì.

Mẹ vốn là người rất thông minh, con luôn nghĩ rằng nếu mẹ được học hành đầy đủ, chắc chắn mẹ sẽ giỏi lắm. Nhưng cuộc đời đưa đẩy, mẹ không có cơ hội đến trường lâu dài, thay vào đó là những tháng ngày lăn lộn mưu sinh. Dẫu vậy, mẹ không ngừng học hỏi, mẹ luôn lo lắng, lường trước mọi chuyện sắp tới, tính toán tỉ mỉ từng đồng bạc lẻ, từng mẻ đậu, từng chuyến hàng sao cho vẹn toàn.

 Từ tối, mẹ bắt đầu ngâm đỗ, lọc đậu, rồi xay thành nước, nấu lên, vớt bọt, canh chỉnh từng chút một để đậu kết tủa đúng lúc. Một phút lơ là thôi, cả nồi đậu có thể hỏng, công sức cả đêm coi như đổ sông đổ biển. Con từng hỏi mẹ: "Sao mẹ không làm nghề gì khác cho đỡ cực?" Mẹ chỉ cười hiền, đôi mắt đã nhuốm màu thời gian: "Nghề nào cũng có cái khổ của nó, chỉ cần các con không thiếu thốn là được rồi."

Ngày qua ngày, tháng qua tháng, năm qua năm, mẹ vẫn miệt mài như thế. Người ta nói thức khuya làm việc hại sức khỏe, nhưng mẹ đã quen rồi. Những đêm đông lạnh buốt, mẹ vẫn kiên trì ngồi bên bếp lửa, đôi tay nứt nẻ vì ngâm nước lạnh quá lâu. Những ngày hè nóng bức, mồ hôi mẹ túa ra, ướt đẫm cả lưng áo, nhưng mẹ vẫn không dừng lại. Đến trưa, khi những người khác vừa mới xong buổi sáng của mình, mẹ mới trở về nhà, mệt mỏi đặt lưng xuống giường, nhưng chẳng bao giờ mẹ có thể ngủ sâu. Lúc nào mẹ cũng nghĩ đến việc ngày mai có kịp không, có đủ đậu để làm không, có ai đặt hàng thêm không.

Ngày trước khi còn bé, vì quấn mẹ, nên khi mẹ dậy làm, tôi cũng đòi theo. Mẹ đã sắp xếp cho tôi một chỗ nằm cạnh chỗ làm của mẹ bằng củi, vải, bìa carton nhưng ấm áp vô cùng, chúng tôi thường hay gọi đó là " ổ chuột ". Có nhiều hôm tò mò, cũng muốn biết mẹ làm đậu như thế nào, thích thú và nói mẹ: "Khi nào mẹ dậy mẹ nhớ gọi con nữa để cho con xem với nha”…Mẹ luôn giữ lời hứa gọi tôi dậy nhưng đang say giấc nồng của đứa trẻ mới lớn, giữa đêm lạnh giá nữa, tôi lại ngủ thiếp đi mà chẳng đoái lời mẹ gọi, rồi cứ thế nhiều lần cứ bị lỡ hẹn, có hôm mẹ làm nhiều, mẹ gọi dậy giúp, tôi cũng làm được một số việc giúp mẹ. Vừa làm, hai mẹ con cùng nói chuyện, chia sẻ vài điều về cuộc sống, giáo lý, hay phụng vụ và thánh ca nữa, có một mình mẹ làm nên mẹ rất hay mở nghe các bài giảng của các Cha, mở những bài thánh ca. Tôi nghĩ mẹ luôn đặt tâm tình mẹ với Chúa như tâm tình của Nhạc sĩ Giang Ân trong bài hát “ Một mình con với Chúa “ vậy.

Còn nhớ có lần mẹ ốm, cả nhà ai cũng bảo mẹ nghỉ một ngày thôi, nhưng mẹ không đồng ý: Mẹ nói: "Không làm thì mai lấy gì bán? Khách hàng họ quen ăn đậu của mình rồi, nghỉ một bữa lại mất đi một mối quen." "Nghỉ ở nhà đau mỏi hết cả người không chịu được" Thậm chí có ngày ngày gió lốc, mưa bão mẹ cũng đội trời mưa gió rét đi làm. Bố hay nói: "Mưa lạnh gió rét, người ta tìm chỗ để nương để trú, mình thì cứ thích lao ra đường".

Mẹ của con là thế, luôn lo cho người khác trước khi lo cho bản thân, luôn nghĩ về những điều xa xôi mà quên mất rằng mẹ cũng cần được nghỉ ngơi.

Mặc dù bận rộn với công việc chợ búa, thức khuya dậy sớm, nhưng mẹ chưa bao giờ sao nhãng việc dạy dỗ con cái. Mẹ không chỉ lo cho con từng bữa ăn, giấc ngủ, mà còn quan tâm đến đạo đức, cách sống của con. Mẹ dạy con cách cư xử, cách biết ơn và trân trọng những gì mình có. Mỗi tối dù mệt mỏi đến đâu, mẹ vẫn dành thời gian để hỏi han, nhắc nhở con chuyện học hành, chuyện đối nhân xử thế. Mẹ luôn mong con không chỉ giỏi giang mà còn phải sống tử tế, lương thiện. Những bài học từ mẹ, con mang theo suốt cuộc đời, như ngọn đèn soi sáng con trên những chặng đường phía trước.

Con lớn lên trong những ngày tháng mẹ vất vả, con chưa từng thấy mẹ có một giấc ngủ ngon đúng nghĩa. Con chưa từng thấy mẹ than phiền về những đêm thức trắng, về những cơn đau nhức khi trời trở gió. Con cứ thế vô tư lớn lên, được mẹ bảo bọc trong vòng tay đầy yêu thương và lo lắng. Cho đến khi con trưởng thành, đi xa hơn, bận rộn hơn, con mới nhận ra mẹ vẫn đứng yên ở đó, vẫn làm công việc quen thuộc, vẫn sống một cuộc đời chỉ biết lo cho người khác mà quên mất chính mình.

Ngày 8.3, người ta tặng nhau hoa, quà, lời chúc ngọt ngào. Còn mẹ, có lẽ điều mẹ mong chỉ đơn giản là một ngày ít vất vả hơn, một giấc ngủ không bị gián đoạn bởi những mối lo toan. Mẹ không cần hoa, không cần những món quà đắt tiền, mẹ chỉ cần biết con vẫn khỏe mạnh, vẫn sống tốt và không phụ lòng mẹ. Nhưng mẹ, mẹ đã hy sinh quá nhiều rồi. Con chỉ mong một ngày nào đó, mẹ có thể nghĩ cho mình một chút.

Mẹ là những đêm không ngủ, là những gánh nặng không tên, là sự hy sinh lặng thầm mà cả đời này con chẳng thể nào đền đáp hết.

“Mẹ là người đầu tiên, người đàn bà mãi mãi, không bao giờ phản bội ngay cả khi con ngu dại một đời” – Trích bài hát: Mẹ - Phú Quang

                           HAPPY WOMEN ‘S DAY

         08.03.2025

      Rose

Vô Đường

                         Sáng sớm tinh mơ, con hẻm vang tiếng chuông chùa, tiếng lạch cạch muỗng, đĩa, làn khói lượn lờ thoang thoảng kèm mùi bún riêu xuyên qua màn đêm tĩnh mịch đón chào ngày mới. Rồi là tiếng loạt xoạt, bộp bộp, choảng thật mạnh vào góc chân tường của con hẻm sâu, tiếng chửi bới hôm nay sớm hơn mọi ngày. Chẳng ai biết chuyện gì cả, xe honda vô hẻm nhiều hơn, nhiều người xúm vào cùng nhau vứt ve chai từ trong nhà ra mỗi lúc một nhiều hơn. Tứ người gặp vấn đề thần kinh đi lượm ve chai hàng ngày quát lớn kèm theo những tiếng chửi bới tục tĩu nghe ớn gáy, giọng người đàn bà già khú đế, tóc tai lồm xồm kèm theo đủ thứ mùi chất lên cơ thể hơn nửa tạ tay chỉ trỏ linh tinh và ngấu nghiến như muốn nuốt người ta vô họng mà nghiền nát ực ực.
-       Ve chai của tao cứ để đấy tao có khiến tụi bay đâu. Cút về nhà tụi mày đi. Đồ chó đẻ tụi mày, cút hết. Ve chai của tao.
-       Không dọn thì chút nữa quan tài để đâu được (một người cháu thốt lên)
-       Đồ chó tụi mày biến về, cút về. Chết cứ cho nằm đó.
Rồi chẳng ai nói tiếp với ai nữa nhưng Tứ cứ chửi, nó chửi lớn lắm, mỗi lúc một tục tĩu hơn, mọi người ở hẻm này thì quá quen với chuyện đó rồi. À thì ra, ông Phái bố của nó đã chết từ đêm qua, trên tấm thảm trải giữa nhà giữa đám ve chai chất ngồn ngộn ở trong gian nhà được rao bán giá 7 tỷ.
Hàng ngày, Tứ nó đi kiếm ve chai từ tối đến sáng sớm nó mới về, hôm nay bỗng dưng nó về sớm hơn mọi ngày, hơn 12h khuya nó đã về. Nó thấy bố nó nay mặt tái nhợt xanh xao và mở còn mỗi con mắt, nó vuốt xuống nói ngủ, nó vẫn lau rửa thay tã cho ông cụ như thường ngày rồi nó ngủ thiếp đi, tới tờ mờ sáng nó dậy sớm để đi kiếm ve chai, kêu bố là con đi đây, gọi hoài gọi mãi thì không thấy ông ấy động đậy gì nữa. Nó lại chửi, nó chửi lớn hơn hàng ngày, chửi cái thứ gì nào là “con đĩ mẹ mày, sao mày không mở mắt ra nhìn tao” nó cứ rủa đủ đường đủ thứ nên mọi người ở hẻm chẳng ai hay biết gì hết đến khi có những tiếng quát chửi lớn hơn khi ve chai của nó bị những đứa cháu vứt từ trong nhà ra để dọn dẹp nhà cửa lo hậu sự. Căn nhà gồm năm người sinh sống trong đống ve chai chất kín nhà, không còn một chút khe hở nào. Năm người con ông bố không cho đi lấy vợ lấy chồng để bắt ở nhà phụng dưỡng ông ấy. Ông là lính hải quân thời trước, sau Giải Phóng ông chểnh mảng đạo nghĩa và cung phụng đủ thứ tà thần, rồi ông bại liệt sớm. Đứa con trai thứ năm cũng bị bại não nằm chung trên tấm thảm. Hai người em còn lại trong căn nhà là công nhân dọn vệ sinh nên chỉ tối mới về. Đã mấy chục năm qua, Tứ nó đi kiếm ve chai rồi về lo ăn lo chăm sóc hai người liệt, không biết những áp lực đó đè nặng lên vai nó nên nó sinh ra chửi bới, rồi có giấy chứng tâm thần, cứ thỉnh thoảng nó lại ra đứng trước mấy ngóc ngách của nhà người ta, cầm nhang rồi chửi, nó chửi “đúng 12h hôm nay, 12 cây nhang này tao đưa chúng mày về cõi bất diệt, quân giết người, lũ khốn nạn, lũ chó đẻ, chết hết đi và kèm theo những từ ngữ tục tĩu”. Những ai vô tình thức giấc hay đi ngang qua chỉ một lần là ám ảnh những câu nói của nó. Và hôm nay, bố nó chết nó cũng không tha chửi. Xung quanh toàn ve chai, chất từ trong chất ra ngoài, người nằm trên tấm thảm giữa nhà, đủ thứ mùi của những thứ hầm bà lằng bốc lên, nào là mùi chai lọ, mùi cơm phơi ẩm, mùi bỉm tã phân, mùi của những bọc nilon cất đựng nhiều thứ đồ chẳng rõ. Ôi! Thật là một buổi sáng sớm tra tấn linh hồn.
Người dẹp ve chai vẫn dẹp, người trong xóm đạo tới khi hay tin ông Phái chết, những tiếng xôn xao ồn ào bắt đầu như nhịp sống đô thị buổi sáng. Có ông chú trong nhà thờ tới gọi nhà hòm. Nghe những âm thanh của loa ngoài điện thoại nào là:
-       Tận 38 triệu!
-       Bây giờ tụi con trọn gói là như thế chú ơi
-       Con tới coi hoàn cảnh nhà người ta đây rồi xem bớt được chút nào cho họ với con ơi, nhà ve chai chất đầy hôi thối, bố nó chết ngay giữa cái núi rác, con cứ tới xem ngay rồi giảm được hay ủng hộ thì con xem giúp nha.
-       Dạ được, con qua liền.
Lúc sau, nhà hòm tới thật nhẹ nhàng chốt lẹ, chủ hòm đã bớt cho 20 triệu. Ở cái thành phố phồn hoa này vẫn có những yêu thương như thế. Họ nhanh chóng phụ giúp hốt hết ve chai từ trong nhà ra để thông thoáng cái thân thây đang cứng đờ nằm giữa đó cũng chẳng có miếng giấy hay tấm vải để che đi cái mặt. Tiếng người thu mua ve chai tới thu mua, Tứ nó đứng nuối tiếc và chửi bới không ngớt, tiếng người bàn cãi lo hậu sự, nhóm tụ lại mấy chị em bàn chuyện chia chác căn nhà, tiếng chó sủa vì đông người và có mùi gì đó lạ hơn trong đống rác đó. Khung cảnh thật nhốn nháo chẳng ai còn có thời gian để khóc cho sự ra đi của người thân mình.
Qúa trưa, những đám mây đen ở đâu kéo đến che phủ cả những căn nhà cao tầng trong hẻm, rồi dồn dần xuống lộp độp những hạt mưa nặng xong rồi ngưng, màn trời sáng hơn, mặt trời hoàng hôn len lỏi giữa những căn nhà làm thành một đường xuyên vào sâu con hẻm như cháy rực cả một góc trời. Tứ nó kéo xe đi ve chai, rồi khi liệm xác bố nó, nó cũng chưa về. Khi về thì mọi sự đã xong xuôi, tiếng nhạc điếu làm não nùng cả con hẻm nhưng lại có chiếc loa mở nhạc Thánh ca rồi tiếng cười nói to như muốn át đi hết những tiếng nhạc nhẽo đó. Tứ nó ngồi ở sảnh kể chuyện, kể thật tỉnh táo và cũng khôn chẳng giống như nó mọi ngày chửi bới vu oan đâm họa cho nhiều người. Nó chửi chính mình là ngu, rồi rủa những người không chăm sóc cho bố nó là đồ đểu, nó nhiếc mắng vặt thịt mấy đứa cháu bán ve chai của nó đi, xong rồi nó lại bình tĩnh kể nó hát bài Thánh Giuse cho bố nó như nào…Rồi nó lăn ra sảnh ngủ lúc nào không biết.
Về đêm, con hẻm hôm nay tấp nập hơn mọi ngày, vẫn có những tiếng rao “bánh mì, xôi khúc, bánh giò”, vẫn có những căn nhà tụ tập nhậu hát karaoke nhưng nay đám tang góp thêm những nhạc điệu não nề mà ở bên trong đó chỉ có duy nhất là tiếng nói cười và tiếng chửi bới, không có giọt nước mắt. Người ta kể, ngày xưa khi bà Phái còn sống bà thích hoa hồng, ông Phái trồng thật nhiều dàn hoa trên sân thượng để bà ngắm, bà ngửi, bà hái, bà cắm. Mỗi dịp được nghỉ phép về chóng vánh ông lại mang thêm những giống hồng ở trên biển nơi ông đặt chân đến mang về cho bà. Rồi bà sinh liền cho ông tám người con đặt tên cũng giống như những phương trời ông qua Điệp- Ngữ- Tứ- Phương- Thiên- Hạ-Mỹ-Sơn. Con út sinh ra được ít bữa thì bà Phái mất, ông nghỉ phép rồi bỏ nghề luôn và nuôi con thật lao đao vất vả sau ngày Giải Phóng rồi một cơn gió thoảng ông nằm liệt luôn cả nửa đời người. Có lẽ, những nuối tiếc về sự thủy chung, về những yêu thương đong đầy với người vợ của mình làm ông không thoát ra được nên ông đã trở nên độc tài cấm đoán những người con không được rời xa mình, không được xây dựng tổ ấm riêng. Có lẽ, những đau thương mất mát sớm, không có mẹ ở bên cạnh đã làm Tứ nó ra nông nỗi thế. Những thu tích của cải vật chất cũng đến từ những thiếu thốn tình cảm thương yêu mà chúng chẳng có. Để hàng ngày nó cứ đi như điên ngoài đường, tha lôi về những thứ rác rưởi bên ngoài không thanh lọc. Ở đây nước mắt chẳng thể chảy được nhưng lòng soi sâu hơn về những mảnh đời còn đang lưu lạc để mong rằng“Có những ngày thời gian ngưng đọng trong một giấc chiêm bao, hoa hồng vàng chết lặng,…tiếng chim hót ngoài kia cũng hóa thành từng giọt nước mắt.”

 Hoàng Anh

 
 
    
 
 
 

       Khi còn ở phổ thông, tôi liên tục được nghe rằng cuộc sống sinh viên sẽ thú vị lắm, lên đại học sẽ nhàn hơn. Tôi cũng luôn muốn thoát khỏi những ngày tháng ôn thi vất vả căng thẳng để có thể chạm tới khoảng trời mới kia. Tuy nhiên, cuộc sống sinh viên trong tưởng tượng và thực tế cũng có đôi chút khác biệt. Có lẽ khoảnh khắc hạnh phúc nhất là biết tin mình đã đỗ được ngôi trường Đại học mong muốn, vì vậy mà tôi bắt đầu cuộc sống sinh viên của mình tại Naem. Mười hai năm đèn sách cuối cùng tôi đã có thể đạt ước nguyện theo ngành mình muốn học.

"Trước khi đặt đôi chân lên cánh cửa trường Đại học, tôi nghĩ về những điều tươi đẹp sắp đến. Rằng sẽ có những người bạn mới, việc học cũng bớt áp lực hơn so với cấp 3, thành phố sẽ có nhiều thứ vui nhộn hơn hay những cơ hội lớn hơn đối với bản thân. Tuy nhiên, chỉ khi thực sự bước vào cuộc sống mới ấy, tôi mới hiểu được khó khăn cũng rất nhiều ..."

Thời gian còn là học sinh, tôi sống với cha mẹ. Các anh chị tôi đi học xa từ khi tôi chuyển cấp. Tôi cũng như những bạn trẻ khác đều được bố mẹ chăm sóc, yêu chiều nâng niu vì là con út. Nhưng nay khi lên Đại học, với những bạn trẻ khác phải tự gồng gánh, lo toan cho cuộc sống của mình. Nếu như hồi còn ở nhà, đi học về đã có bố mẹ lo cơm nước, chỉ việc ăn xong rồi lại đi học. Còn bây giờ, đi học về phải tự chuẩn bị cơm tự ăn tự dọn, thậm chí có những hôm phải ăn ngoài hoặc bỏ bữa – lời kể của những bạn tôi, phải tự lo liệu, xếp sắp việc học tập và sinh hoạt của mình. Thật may mắn, khi lên ĐH, tôi được bố mẹ, gia đình gửi gắm vào một cộng đoàn tu, được sinh hoạt, học tập cùng với các dì, khi đi học về được các dì, các chị nấu cơm cho ăn sẵn sàng, có hôm về muộn mọi người phần lại cho mình suất cơm, mà suất phần là những sự lựa chọn thức ăn ngon hơn tất. Tôi nhớ những khi tôi ốm, bị tụt huyết áp, các dì, các chị đã chăm sóc, quan tâm động viên tôi, như những người bố người mẹ khi ở nhà. Tôi cảm thấy may mắn và hạnh phúc vô cùng.

 Không những được chăm sóc về mặt thể xác, ở đây, tôi còn được chăm sóc về mặt tâm hồn, về mặt thiêng liêng, vì ở nhà cộng đoàn nhà tu với các dì nên tôi được cùng mọi người tham gia giờ kinh chung, giờ chầu, giờ sinh hoạt chung, đi lễ hàng ngày và rước mình Thánh Chúa mỗi ngày. Tôi được gần Chúa và gặp Chúa nhiều giờ hơn. Nhờ đó tôi đã được ơn biến đổi của Chúa, nhận ra được chính bản thân mình một cách sâu xa hơn chứ không hời hợt sống qua ngày.

Tuy vậy, đôi lúc tôi cũng cảm thấy trống trải và nhớ nhà, tôi nhớ bố mẹ khi ở nhà phải vất vả hơn, đi làm về đã mệt nhọc phải lo nấu cơm nước dọn dẹp nữa… Tôi không giúp được gì cho bố mẹ ….Tôi nhớ bố mẹ, nhớ những cái ôm, sự thân mật, nhớ những ngày, đêm cùng ngủ với mẹ, được vui đùa hài hước với bố…Tình cảm thiêng liêng ấy.. ôi !...Khi xa nhà, tôi mới thêm trân trọng thời gian ít ỏi được nghỉ về nhà với gia đình. Lại có những lúc cảm thấy quá mệt mỏi nhưng lại không thể bỏ hết việc học mà chạy về nhà được. Như lời bài hát của ca sĩ Đen Vâu, anh đã hát rằng “bước ra ngoài mới biết không ở đâu bằng ở nhà”… 

Chúng ta chỉ mong được lên thành phố, được tự do, được thay đổi bản thân, được cùng bạn bè đi khắp nơi khám phá những chỗ mới mà không bị quản thúc thế nhưng thực tế lại khác xa bởi suy nghĩ của ta còn trẻ, nếu được nghỉ lại chỉ muốn bắt xe về nhà thôi.

Có lần tôi hỏi bạn mình rằng: “bình thường 1 tháng về nhà mấy lần?”

“Tao không về được, nhà xa lắm, mấy tháng mới 1 lần về bởi nhà tao đi gần một ngày mới tới ...” Nhớ nhà mà không thể về …

Tôi im lặng cảm thấy mình vẫn may mắn vì chỉ cách nhà của mình 2 giờ đồng hồ nhưng nhiều khi bị mệt lúc lên xe, mẹ thấy tội nên bảo ở lại vì về tới nhà quay đi quẩn lại 2 ngày lại phải lên đi học … Nhớ lắm, nhưng lại thôi.

Điều tôi sợ nhất đó là nghe giọng bố mẹ khi trầm xuống, vì bố mẹ tôi là người giấu cảm xúc rất giỏi, chỉ lo làm lụng , mọi thứ dành dụm cho con cái mà ít khi lo cho bản thân mình. Vì là con gái út nên khi nào gọi về mẹ và bố cũng hỏi  “ăn cơm chưa em ”, “nhớ ăn uống đầy đủ nhé”,  “ cứ lo học hành cho tốt không phải lo ở nhà đâu nhé”,  … sợ nhất không phải là sợ hãi mà là cảm giác nghe cha mẹ ở nhà 2 thân buồn tủi, bị ốm mệt cũng không kêu ca gì, mình chẳng được thấy và bất lực khi muốn về nhà nhưng không thể về, muốn được thấy và quan tâm động viện bố mẹ lúc ấy nhưng không được. Bị ốm cũng không thể nỡ gọi vì sợ sự lo lắng của mẹ làm người ăn không ngon, ngủ không yên giấc. Nhìn những nếp nhăn trên khuôn mặt của 2 người tôi lại càng cảm thấy lo sợ, lo vì mình chưa làm được gì cho cha mẹ, sợ vì bản thân không đủ chín chắn.

Nói về bạn bè đồng trang lứa, tôi không có bạn thân, tôi chơi với tất cả mọi người và trong một giới hạn nhất định.

Người mà tôi coi là bạn thân của đời tôi đó là Chị gái. Chị là người mà tôi có thể chia sẻ được tất cả mọi chuyện trên thế giới này, chuyện học tập, đời sống, những vướng mắc cuộc sống…. luôn là người lắng nghe và đồng hành cùng với tôi những lúc vui, buồn và cả những biến cố nữa. Chị là liều thuốc chữa lành tâm hồn tôi, đã dẫn dắt tôi đến với vùng cao, đến với những con người chân chất và đơn sơ, để tôi được cảm nhận và bù lấp những khoảng trống yếu đuối trong tâm hồn đầy rung động. Và cả hơn thế nữa, tôi luôn được chị động viên an ủi, vỗ về như người mẹ thứ hai. Nếu như ngày bé, tôi là người hay bị la mắng nhiều nhất vì tôi cũng không thích chị bởi chị nghiêm khắc và thẳng thắn và tôi đã có những hành động hỗn láo với chị, thì giờ đây lại rất yêu thương, đùm bọc với nhau nhiều… Tôi trân trọng điều ấy!

Khi đã bước ra ngoài, xa rời vòng tay của bố mẹ, tôi mới thấy mình yếu đuối bé nhỏ làm sao, không dựa vào bố mẹ mãi được, phả tự lập, phải lo lắng và có trách nhiệm với cuộc đời của mình. Dù có xa gia đình, xa bố mẹ, anh chị em cách trăm ngàn vạn cây số, nhưng tôi luôn nghĩ mọi người vẫn thường trực hiện hữu trong trái tim tôi, ….

Việc trở thành một sinh viên  có lẽ đánh đổi nhiều thứ nhỉ?!

Nhưng sau tất cả những thứ đó, tôi nhận ra được rất nhiều điều. Thì ra tôi quan tâm và trân trọng gia đình nhiều hơn tôi tưởng, thì ra tôi để ý đến những điều nhỏ nhặt của cha mẹ nhiều hơn, thì ra sống tự lập không hề đơn giản nhưng không thể không làm mà bắt buộc bạn phải đứng dậy để “lớn” thôi, thì ra chỉ cần quyết tâm và có định hướng chúng ta sẽ đi đúng đường, thì ra cứ "vùng vẫy" chúng ta sẽ tìm ra được giải pháp cho vấn đề của mình, thì ra cuộc sống sinh viên có rất nhiều khó khăn, thử thách nhưng lại có vô vàn những điều thú vị để tôi khám phá… “kiên nhẫn” là hai từ mà tôi học được từ đây.

               Ngày hôm nay khi tôi ngồi xuống viết những dòng chữ này là chính thức đã  trải qua 1 năm của cuộc sống sinh viên. Tôi hy vọng những ngày tháng sau này của đời sống tôi vẫn luôn kiên tâm, mạnh mẽ, can đảm sống với bằng cả ước mơ và đam mê cháy bỏng của mình.

“Con có thể quên tất cả, nhưng đừng bao giờ quên ước mơ của mình”

– Phim “ Làm giàu với ma “

Rose 9/9/2023 – 18/9/2024

          Năm học mới bắt đầu, những em học sinh hào hứng trở lại trường sau những tháng hè dài. Tôi cũng quay trở lại với những dự án giáo dục đã ngưng trệ từ sau tình hình dịch bệnh và hoàn cảnh địa phương. Và trở lại với những học trò thân yêu của mình.

           Trong suốt những năm qua, khi làm giáo dục tôi luôn thao thức rằng những đứa nhỏ cần được giáo dục tốt nhất từ ngay chính những tổ ấm nhỏ của mình. Những bài học nhân bản đầu tiên, những lời nói yêu thương đầu đời và cả những cử chỉ nồng ấm mà chính những thành viên trong gia đình gắn kết với nhau. Năm nay, tôi phải cảm thấy rất may mắn vì trong hành trình hoàn thành những dự án giáo dục của mình, tôi được gặp và dạy một cô học trò rất đáng yêu và thông minh. Cô gái ấy tên Lê Phương Thảo Trang (Tracy).

          Tôi có đọc ở đâu đó câu nói như này: Education is the best friend. An educated person is respected everywhere. Education beats the beauty and the youth. (Giáo dục là người bạn tốt. Một người có giáo dục được tôn trọng ở khắp mọi nơi. Giáo dục điều khiển vẻ đẹp và tuổi trẻ). Tracy là một cô gái đúng chất "con nhà được giáo dục" bởi ngay từ lần đầu tiếp xúc, những cử chỉ lễ phép, lịch sự, nhanh nhạy và thông minh đã toát ra làm cho bất kỳ ai khi tiếp xúc cũng sẽ yêu quý em ấy. 

          Mối lương duyên cho tôi gặp em ấy là từ người bác của em. Trong một lần tôi chuyển đồ đi từ thiện ngoài Tây Bắc, vì không có xe để chở ra bưu điện để gửi thì bác của Tracy đã nhận chở giúp tôi. Cũng từ ấy, tôi cảm động trước những việc làm đầy từ tâm, không tính toán và rất lương thiện từ đại gia đình bé. Rồi sau đó tôi tiếp xúc với bà ngoại của em, một con người miền Trung đúng nghĩa chất phát, chịu thương chịu khó, và thật tử tế. Dù cuộc sống hiện tại đã khá giả nhưng bà vẫn cộng tác cùng các con, cháu để làm việc và chăm lo từng chút một. Mẫu gương, trụ cột ấy trong gia đình bé rất đáng để người khác nhìn vào. Và sau ấy, tôi đã có cơ hội nói chuyện với mẹ của em- một con người hiền hậu, tốt lành, hài hòa đúng với cái tên của chị ấy. Trong xóm, tôi thường chơi với tất cả các bé nhỏ nên chuyện tôi thương quý ai hơn cũng là điều đơn giản bởi qua cách các em ấy chơi và học sẽ nhìn rõ ra ai là người nhạy bén thông minh và ngoan ngoãn. Tôi thương Tracy trong một cuộc chơi, khi em ấy bị các bạn lớn hơn chọc ghẹo, em đã rất thẳng thắn nói lại. Cách hành xử đó làm cho tôi rất ấn tượng, một con người rất mạnh mẽ, gan dạ đúng với tên Tracy mang ý nghĩa chiến binh của em. Trong Kinh Thánh có nói về việc “xem quả thì biết cây”, càng về sau này khi dạy em ấy, biết tới cả ông nội 93 tuổi làm giảng viên Toán học và cũng làm trong ngành giáo dục vẫn còn minh mẫn, sáng suốt và luôn khuyên dạy cháu hiếu học. Tôi biết rằng mình thật may mắn khi được dạy học cho em và được tiếp xúc nhiều hơn với gia đình tốt đẹp này.

        Em học trường quốc tế (Anne Hill International School) từ nhỏ nên chuyện viết và đọc Tiếng Việt em chưa được rành, em đã 7 tuổi. Tôi nhận dạy em trong suốt mấy tháng hè và tôi vô cùng ngạc nhiên mỗi ngày khi em ấy tiến bộ vượt bậc. Chúng ta luôn đặt nặng những vấn đề khác ngoài chất lượng lên cách dạy học cho con trẻ nên vô tình phần nào đó đã làm cho con trẻ bị hạn chế rất nhiều trong cách phát triển. Phương pháp của tôi là dùng yêu thương trong công việc giảng dạy. Không phải là cợt nhả hay không nghiêm túc, cũng không phải là dễ dãi cho qua, hay là để lấy lòng bất cứ người nào. Cách ấy chỉ đơn giản là: chia sẻ lại những kinh nghiệm trên đường đời học hành của mình đã qua, những gì mình vấp và đứng lên, những bài học từ cuộc sống và con người. Những điều này rất dễ chạm vào nơi những tâm hồn đơn sơ từ con trẻ. Thực ra, giáo điều, giáo huấn hay kiểu cách dạy đời cũng đã từ lâu là điều không hề tốt vì chẳng thể hiểu được tâm thế người nghe, đôi khi gây ra những hậu quả không hay.

        Tracy tiếp thu rất nhanh những bài học tiếng Việt, em nhớ rất lâu và rất sáng tạo. Từ đó, tôi cho em phát huy hết những khả năng ấy, cho em thực hành những gì gần gũi nhất, từ việc đọc được tin nhắn trên điện thoại, đọc những tấm bảng quảng cáo ngoài đường hay trên những sản phẩm em được bố mẹ mua cho. Đó là thói quen tạo nên niềm yêu thích tiếng Việt cho một cô bé quốc tế từ nhỏ như vậy. Có những khi học, em ấy hay hỏi tôi những điều rất thú vị và những câu nói làm tan chảy trái tim với giọng nói ấm áp tình cảm “Cô ơi, con nhớ cô lắm, con muốn học tiếng Việt cô dạy thật lâu”. Rồi là cả những câu như “cô mới quan trọng còn những thứ khác thì không quan trọng bằng”…Những lời nói mà chẳng ai phải mớm vào môi miệng em ấy toát ra một cách rất dễ mến và đầy yêu thương trong một bầu không khí gia đình tràn đầy tình yêu thương và tôn trọng lẫn nhau. Hiện tại, em ấy đã vượt được mục tiêu trong việc học tiếng Việt và vẫn luôn đạt xuất sắc trong các môn học bằng tiếng Anh ở trường quốc tế và tính cách, cử chỉ thông minh ngoan ngoãn của em thì mãi thế. Tracy là một cô gái nằm trong top những cô cậu học trò đạt cả về trí và tâm. Ước mong rằng, nền tảng tốt đẹp hiện tại là cánh cửa mở ra những con đường mới thật rộng mở cho em ấy.

       Giáo dục đúng nghĩa là một người bạn của mỗi người, người có giáo dục tốt là người được sống trong môi trường giáo dục lành mạnh, mà gia đình là cái nôi lớn nhất ấy hình thành cho con trẻ những lời nói, cử chỉ, hành vi sau này. Khi giáo dục con trẻ bằng đòn roi, bằng vũ lực, bằng lời nói đay nghiến hành hạ, chì chiết cũng là một hành vi bạo lực gia đình. Việc để cho con trẻ thỏa sức được sáng tạo trong bầu khí đầy yêu thương thực chất là bổn phận của cha mẹ trong xã hội hiện đại, không phải là tiền bạc hay yêu thương bằng roi bằng vọt vì những cách thức ấy không còn tác dụng nhiều trong xã hội này mà sẽ làm con trẻ trở nên những con người vô trách nhiệm và đi lùi lại phía sau.

Hoàng Anh

Ông- một đời tín trung phó thác